Μάθε τέχνη κι' άστηνε κι' αν πεινάσεις πιάστηνε
Που να το φανταστώ πως οι γνώσεις που κέρδισα δουλεύοντας στον Δημόκριτο στις αρχές αυτού του αιώνα ως υποψήφιους διδάκτορας στις επιστήμες των «Υλικών» (κάτι που τελικά δεν το ακολούθησα) θα μου χρησίμευαν σε μία έκθεση κατασκευής κοσμημάτων στην Ιταλία δύο σχεδόν δεκαετίες αργότερα.
Αυτό όμως συνέβη πριν λίγες μέρες, όταν πήραμε το αεροπλάνο με τον Θοδωρή για να πάμε στην Βιτσέντσα προκειμένου να δούμε τις εξελίξεις σε μηχανήματα παραγωγής κοσμημάτων από 3d εκτυπωτές μέχρι φούρνους για casting μετάλλων. Ο βασικός στόχος του ταξιδιού ήταν να βρούμε λύση σε κάτι που πολλοί κατασκευαστές κοσμημάτων αντιμετωπίζουν και έχει να κάνει με την δημιουργία πόρων στις δημιουργίες τους.
Ακριβώς το αντίθετο δηλαδή από αυτό που προσπαθούσε να πετύχει μία ομάδα στον Δημόκριτο την Άνοιξη του 2000, όπου συμμετείχα και εγώ. Τότε θέλαμε να παράγουμε ενεργό άνθρακα με όσο το δυνατόν μεγαλύτερη επιφάνεια και άρα όσο το δυνατόν περισσότερους πόρους στην επιφάνειά του. Θα τον χρησιμοποιούσαμε σε φίλτρα για την απορρόφηση της αέριας και υδάτινης ρύπανσης.
Ο Ενεργός Άνθρακας είναι μία μορφή άνθρακα που κατόπιν επεξεργασίας (ενεργοποίηση) γίνεται εξαιρετικά πορώδης. Έχει τεράστια εσωτερική επιφάνεια ( 500–1500m2 /g) , κάτι που του προσδίδει εξαιρετικές προσροφητικές ικανότητες. Μπορεί να προέρχεται από τύρφη, ξύλο, φλοιό καρύδας (coconut carbon), αλλά εάν θυμάμαι καλά εμείς χρησιμοποιούσαμε ορυκτό άνθρακα (bituminous coal) σε κοκκώδη (granular, GAC) μορφή. Η απορροφητικότητα του ενεργού άνθρακα εξαρτάται από το μέγεθος και τη δομή των πόρων του και για αυτό το λόγο μετρούσαμε καθημερινά τον «Βαθμό Ιωδίνης», έναν άλλο δείκτη που λέγεται Methylene blue από τον οποιο εξαρτάται η ικανότητα κατακράτησης μεγάλων μορίων (χρώματα, χουμικά οξέα, απορρυπαντικά), εσωτερική επιφάνεια, υγρασία και το πιο σημαντικό ίσως το “Dechlorination – half value” που έχει να κάνει με την κατακράτηση χλωρίου – χρήσιμο για μάσκες που χρησιμοποιούνται σε περίπτωση χημικού πολέμου (π.χ. διαδηλώσεις και όχι μόνο).
Κάθε φορά που θέλαμε να βελτιώσουμε τους παραπάνω δείκτες αλλάζαμε τις θερμοκρασίες και χρόνους καύσεις και ανάλογα καταφέρναμε να βελτιώσουμε ή όχι τις τιμές αυτές. Όπως όμως κάθε ερευνητικό πρόγραμμα έτσι και αυτό τα πράγματα δεν ήταν απλά. Θυμάμαι πως τρεις φορές με είχε χτυπήσει το ρεύμα προσπαθώντας να παρέμβουμε στον φούρνο που χρησιμοποιούσαμε και φυσικά δεν ήταν φτιαγμένος για αυτή την χρήση. Η πρώτη ύλη ήταν επίσης πολύ σημαντικός παράγοντας και μετά από δοκιμές καταφέραμε να βρούμε την καλύτερη. Αλλά ακόμη και στο τελικό στάδιο όταν τελικά καταφέραμε να φτιάξουμε ενεργό άνθρακα που ήταν έως και 2 φορές καλύτερος από αυτόν που υπήρχε στην αγορά (Γερμανικός) έπρεπε να βρεθεί τρόπος να ενσωματωθεί σε άλλα υλικά (φίλτρα) χωρίς να χάσει τις εξαιρετικές του ιδιότητες. Εξαιρετικά δύσκολο αλλά όχι ακατόρθωτο.
Ακριβώς τα αντίθετο λοιπόν από αυτό που κλήθηκα να βοηθήσω τώρα. Δηλαδή αυτή τη φορά δεν θέλαμε πόρους αλλά μια επίπεδα επιφάνεια όχι από μαύρο άνθρακα, αλλά από γυαλιστερό ασήμι. Στην θεωρία λοιπόν χρησιμοποιώντας αντίστοιχες τεχνικές, εφαρμοσμένες αντίστροφα θα μπορούσαν να πετύχουν αυτό που θέλουμε. Στην θεωρία τουλάχιστον γιατί με αυτά ποτέ δεν είσαι σίγουρος. Το μόνο που ξέρουμε όμως σίγουρα είναι πως γίναμε σοφότεροι και με λίγη τύχη και πολύ δουλειά θα τα καταφέρουμε ξανά.
Ο Βαγγέλης Θέος έχει σπουδές στο περιβάλλον και την ενέργεια, μεταπτυχιακά στην έρευνα και στην ψυχολογία. Πατέρας δύο παιδιών, θέλει να κάνει τον κόσμο ομορφότερο. Εμπνευστής πρωτοβουλιών για την ευαισθητοποίηση σε θέματα περιβάλλοντος (www.mrsave.gr), κυκλοφοριακής αγωγής (Ποδηλατοδράσεις), προσφοράς στην κοινωνία γενικά (www.lifestory.gr) και ειδικά για άτομα με αναπηρία (Οικοδράσεις). Για περισσότερα εδώ.