Όταν σε μια μικρή πόλη της Ολλανδίας (UTRECHT - Ουτρέχτη) οι αξιωματούχοι της πόλης, δημοτικοί σύμβουλοι, Δήμαρχος και λοιποί αποκάλυψαν το πρώτο τμήμα του μεγαλύτερου γκαράζ για στάθμευση ποδηλάτων στον κόσμο, στα τέλη του περασμένου μήνα, ο ενθουσιασμός και η χαρά ήταν πολύ σύντομη.

Οι 6000 θέσεις πάρκινγκ ποδηλάτου γέμισαν γρήγορα και οι πολεοδόμοι επικεντρώθηκαν αμέσως στα επόμενα βήματα, σχεδιάζοντας ακόμη περισσότερα τέτοια σημεία και ταυτόχρονα ξεκίνησαν να χτίζουν άμεσα εκατοντάδες ακόμη χιλιόμετρα ποδηλατόδρομων για να εξασφαλίσουν ότι ακόμα περισσότεροι κάτοικοι της πόλης θα μπορέσουν με άνεση να χρησιμοποιήσουν το ποδήλατό τους.

Ο αντιδήμαρχος που είναι υπεύθυνος για τα έργα της πόλης υποστηρίζει πως «από την στιγμή που χτίζουμε σχετικές υποδομές οι δημότες μας τις χρησιμοποιούν». Οι κάτοικοι έχουν καταλάβει πόσο πρακτικό είναι το ποδήλατο σε σχέση με το αυτοκίνητο και από την στιγμή που τους ευκολύνουμε την μετακίνησή τους, ανταποκρίνονται άμεσα ποδηλατώντας ακόμα περισσότερο.

Η Ουτρέχτη, έχει 330.000 κατοίκους και είναι η τέταρτη μεγαλύτερη και ταχύτερα αναπτυσσόμενη πόλη των Κάτω Χωρών. Όσες θέσεις πάρκινγκ και εάν κατασκευάζονται στην Ουτρέχτη σε υπόγεια γκαράζ ή στο δρόμο τα σημεία αμέσως καταλαμβάνονται από ποδήλατα. Η πόλη ξεπέρασε πρόσφατα το Άμστερνταμ σε μια ευρέως σεβαστή κατάταξη των πιο φιλικών πόλεων προς τα ποδήλατα και είναι τώρα δεύτερη πίσω από την Κοπεγχάγη, η οποία έχει περίπου τέσσερις φορές περισσότερο πληθυσμό από μία πόλη σαν το Βόλο.

"Αυτό που κάνουν οι Δανοί και οι Ολλανδοί είναι αυτό που κάνουν οι άνθρωποι στις περισσότερες αναπτυγμένες πόλεις του κόσμου εδώ και δεκαετίες", δήλωσε ο Mikael Colville-Andersen, ειδικός αστικού σχεδιασμού και διευθύνων σύμβουλος της Copenhagenize Design Company. Παντού στις Κάτω Χώρες, περισσότερο από το ένα τέταρτο όλων των ταξιδιών πραγματοποιούνται με ποδήλατο και η κυβέρνηση έχει αναπτύξει την ποδηλατική υποδομή της χώρας την τελευταία δεκαετία, παρά τις περικοπές σε άλλους τομείς.

Η ετήσια επένδυση που φτάνει περίπου τα 500 εκατομμύρια ευρώ σε όλη την χώρα, επιστρέφεται πίσω στην κοινωνία, καθώς όπως υποστηρίζουν οι υποστηρικτές, με τη χρήση του ποδηλάτου μειώνονται υγειονομικές, κοινωνικές και άλλες δαπάνες που προκύπτουν από την καθιστική ζωή και την ρύπανση των πόλεων. Η φιλική υποδομή έχει οδηγήσει σε αύξηση των ατόμων που χρησιμοποιούν τα ποδήλατά τους καθημερινά και συμβάλλει στη μείωση των τροχαίων ατυχημάτων για αυτοκίνητα και ποδήλατα.

Παλιότερα η προώθηση της ποδηλασίας αποτελούσε ζήτημα για τα πιο προοδευτικά πολιτικά κόμματα στην Ολλανδία, αλλά τα πρόσφατα επιτυχημένα παραδείγματα το κατέστησαν βασικό όραμα για όλους και πλέον υπάρχει μία ομοφωνία από όλους για την ανάγκη συνέχισης αυτής της πολιτικής.

Άραγε εδώ στην Ελλάδα τι γίνεται; Πότε ήταν η τελευταία φορά που είδατε πολιτικό πάνω σε ποδήλατο;

"Έτσι και δω τον Δήμαρχό μας να ποδηλατάει θα τον ψηφίσω» μου είπε ένας φίλος της προάλλες, σίγουρος πως δεν θα χρειαστεί να το κάνει.

Η αλήθεια είναι πως γνώρισα αρκετούς μηχανικούς να μιλάνε για ποδήλατα στην πόλη μου, χωρίς κανείς από αυτούς να χρησιμοποιεί ποδήλατο. Είναι σαν ένας στρατηγός να μην έχει βρεθεί ποτέ στην μάχη και να καλείται να καταλάβει την ψυχολογία των στρατιωτών του και να τους οδηγήσει στη μάχη δίνοντας εντολές από το στρατηγείο του. Απλά δεν γίνεται. Έτσι και πολλοί «ειδικοί» έχουν άποψη, σχέδια και πλάνα για κάτι που γνωρίζουν μόνο στην θεωρία.

Στην Ελλάδα αυτό που λείπει είναι η εφαρμογή και η στοιχειώδη τήρηση των σημάτων και κανόνων και όχι άλλη μία μελέτη από «ειδικούς».

Ας πάρουμε λοιπόν το παράδειγμα της Ολλανδίας, όπου υπάρχουν περισσότερα ποδήλατα από ότι άνθρωποι - 22,5 εκατομμύρια έναντι 18 εκατομμυρίων - η καθημερινή χρήση έχει αυξηθεί κατά 11 τοις εκατό κατά την τελευταία δεκαετία, κυρίως λόγω της εισαγωγής ηλεκτρικών ποδηλάτων, γεγονός που επιμηκύνει τον χρόνο που πολλοί ηλικιωμένοι μπορούν να χρησιμοποιούν τους δύο τροχούς για τις μετακινήσεις τους.

Τα θανατηφόρα ατυχήματα με ποδήλατα έχουν μειωθεί κατά 21% στην Ολλανδία τις τελευταίες δύο δεκαετίες, σύμφωνα με στοιχεία του κράτους. Πολλά από αυτά οφείλονται στον μικρότερο ανταγωνισμό με μηχανοκίνητα οχήματα - όσο περισσότεροι άνθρωποι ταξιδεύουν με ποδήλατο, τόσο ασφαλέστερο γίνεται.

Από άποψη οικονομίας, η προτίμηση της χώρας για το ποδήλατο θα μπορούσε να εξοικονομήσει την οικονομία της με 20 δισεκατομμύρια ευρώ ετησίως (2-3 Ελληνικά μνημόνια με άλλα λόγια), σύμφωνα με πρόσφατη μελέτη που έγινε στο πανεπιστήμιο της Ουτρέχτης και δημοσιεύθηκε στην αμερικανική Εφημερίδα της Δημόσιας Υγείας. Η μελέτη διαπίστωσε ότι οι έντονες ποδηλατικές συνήθειες των Κάτω Χωρών μειώνουν κατά 6.500 τους πρόωρους θανάτους το χρόνο.

"Η ποδηλασία εξοικονομεί πόρους για την ιατροφαρμακευτική περίθαλψη και μειώνει το κόστος στους ασφαλιστικούς φορείς, αφού συμβάλλει στην αύξηση του επιπέδου φυσικής κατάστασης και δραστηριότητας των ανθρώπων αποτρέποντας πολλές ασθένειες, όπως η παχυσαρκία, ο διαβήτης τύπου 2, η στεφανιαία νόσο και κάποιες μορφές καρκίνου", υποστηρίζουν σχεδόν όλες οι μελέτες που πέφτουν στα χέρια μας.

Ο Frans Jan van Rossem, επικεφαλής του προγράμματος ποδηλάτου της Ουτρέχτης, το έθεσε με άλλο τρόπο. "Τα έσοδα και τα κέρδη μας είναι ότι έχουμε περισσότερους υγιείς δημότες, λιγότερη ταλαιπωρία στους δρόμους και μία όμορφη και καθαρή πόλη.

Όσα χρόνια είναι επικεφαλής ο κ. Van Rossem, η πόλη έχει επεκτείνει το δίκτυό της με ποδήλατα και έκανε καινοτομίες που έφεραν τον μέσο αριθμό ημερήσιων διαδρομών με ποδήλατο στα 125.000. Ο Δήμος υποστηρίζει πως αυτό αποφέρει στην πόλη όφελος που ξεπερνάνε τα 250 εκατομμύρια Ευρώ εάν υπολογίσουμε τα κοινωνικοοικονομικά οφέλη που περιλαμβάνουν εξοικονόμηση υγειονομικής περίθαλψης, μειωμένη ατμοσφαιρική ρύπανση, μείωση των χρημάτων που πάνε σε καύσιμα και επιστρέφουν με άλλο τρόπο στην πόλη και με αύξηση της παραγωγικότητας.

Σίγουρα καμία πόλη της Ελλάδος δεν θα τολμούσε να επενδύσει περίπου 45 εκατομμύρια Ευρώ το χρόνο για επενδύσεις και έργα υποδομής και βελτιώσεις για τα ποδήλατα, όπως κάνει μια «μικρή» πόλη της Ολλανδίας. Αντίθετα για πολλούς και διάφορους λόγους, ξοδεύουμε αυτά και περισσότερα ίσως, για να κάνουμε τρύπες στην άσφαλτο την μία για την ύδρευση, την άλλη για το φυσικό αέριο, την άλλη για τους βόθρους μας και πάει λέγοντας. Ταυτόχρονα θρηνούμε όλο και περισσότερους ανθρώπους άδικα από τροχαία ατυχήματα.

Χωρίς να υπάρχει μία κοινή πολιτική και όραμα από κόμματα και Δημάρχους δεν θα γίνουμε ποτέ άξιοι και ικανοί, ούτε καν να αντιγράψουμε αυτό που συμβαίνει ήδη επιτυχημένα στο εξωτερικό. Από την άλλη πάλι, βλέπω κάποια θετικά παραδείγματα σε πόλεις, έστω και εάν είναι λίγες. Στα Τρίκαλα για παράδειγμα οι άνθρωποι δια μαγείας έμαθαν να σταματάνε στις διαβάσεις ή και μεμονωμένες περιπτώσεις, όπως στον ποδηλατόδρομο της παραλίας στην πόλη της Θεσσαλονίκης που έτσι και τολμήσεις να περπατήσεις μέσα σε αυτόν, σε έχουν ξευτιλίσει όλοι οι δημότες. Άραγε τόσο δύσκολο είναι να το καταλάβουμε πως για πόλεις όπως η Θεσσαλονίκη το ποδήλατο θα μπορούσε να είναι μία καλή και εφικτή λύση για να απαλλαγούν οι δημότες της από το μαρτύριο στις μετακινήσεις τους;

Όσο περίεργο και εάν σε μας τους Έλληνες ακούγεται υπάρχουν ακόμη μερικοί επιστήμονες στις βόρειες χώρες που δεν είναι ευχαριστημένοι και ζητάνε ακόμη περισσότερα να γίνουν. Μάλιστα στην Milieudefensie, μια ομάδα περιβαλλοντολόγων που χρηματοδοτήθηκε από δημότες, πήγε την ομοσπονδιακή κυβέρνηση στο δικαστήριο τον περασμένο μήνα σχετικά με την ποιότητα του αέρα, καθώς υποστηρίζουν ότι δεν κάνουν ακόμη αρκετά και τα στάνταρντ είναι χαμηλότερα από αυτά που έχει θέσει η Ευρωπαϊκή Ένωση. Στην Ελλάδα άραγε τι γνωρίζουμε για την ατμοσφαιρική ρύπανση; Δυστυχώς οι μετρήσεις είναι λιγοστές και δύσκολο για κάποιον να τις βρει. Ευτυχώς όμως μπορείτε να βρείτε σχετικές πληροφορίες χάρη σε ιδιωτικές πρωτοβουλίες εδώ.

Η Ουτρέχτη, όπως και πολλές άλλες ευρωπαϊκές πόλεις, πέρασε αρκετές μεταπολεμικές δεκαετίες προσπαθώντας να διευκολύνει τη χρήση του αυτοκινήτου. Η προσπάθεια περιελάμβανε την κατασκευή ενός αυτοκινητόδρομου τεσσάρων λωρίδων πάνω από αιώνια κανάλια ποταμών, κάνοντας ταυτόχρονα χώρο για να σταθμεύουν τα αυτοκίνητα στους στενούς λιθοστρωμένους δρόμους της πόλης και σχεδίαζαν μάλιστα έναν επιπλέον αυτοκινητόδρομο που επρόκειτο να διασχίσει διαγώνια την πλατεία του καθεδρικού ναού της μεσαιωνικής πόλης.

Δεκαετίες αργότερα, η έννοια της προόδου φαίνεται εντελώς διαφορετική (εκτός και εάν ζεις στην Ελλάδα όπου οι αξίες είναι σταθερές – κάντε χώρο για την κούρσα μου!).

Στο Dafne Schippers, ένα νέο δημοτικό σχολείο που πήρε το όνομά του από έναν γνωστό Ολλανδό σπρίντερ, η πράσινη οροφή του χρησιμεύει ως ράμπα πρόσβασης για μια γέφυρα ποδηλάτου και πεζών που εκτείνεται για περισσότερα από 100 μέτρα πάνω από το κανάλι του Ρήνου στο Άμστερνταμ. Παιδιά που παίζουν εκεί γύρω δεν εντυπωσιάζονται καθόλου από την γέφυρα. Βλέπεται το θεωρούν ως κάτι φυσικό και λογικό να υπάρχει.

Σε μια απόσταση 15λεπτών διαδρομής από το Δημαρχείο (το οποίο, όπως όλα τα άλλα κτίρια, διαθέτει το δικό του γκαράζ για ποδήλατα - 1.650 ποδήλατα), υπάρχει μια μικρή επιχείρηση, η Springlabs, που προσπαθεί να τελειοποιήσει μια συσκευή που θα ενημερώνει τους ποδηλάτες πόσο δυνατά να ποδηλατήσουν για να προλάβουν το επόμενο φανάρι με πράσινο.

"Οι πόλεις στην Ολλανδία θέλουν να καινοτομούν", ανέφερε ο Jan-Paul de Beer, διευθυντής της παραπάνω εταιρείας σε μία συνέντευξή του και συνέχισε λέγοντας πως θέλουν να κάνουν νέα πράγματα για να γίνει η εμπειρία της ποδηλασίας ακόμα πιο ευχάριστη. Το σύστημα ελέγχου της κυκλοφορίας με την ονομασία, Flo, δοκιμάζεται στην Ουτρέχτη, στο Αϊντχόβεν και σύντομα στην Αμβέρσα του Βελγίου. Σύμφωνα με αυτή η εύρεση πάρκινγκ ποδηλάτων στο μεσαιωνικό κέντρο της Ουτρέχτης μπορεί να διευκολυνθεί από μια εφαρμογή για κινητά τηλέφωνα ή με μια γρήγορη ματιά στα μεγάλα ψηφιακά σήματα του δρόμου που δείχνουν τα γκαράζ εκείνα με ελεύθερα σημεία στάθμευσης για ποδήλατα. Όσο περίεργο και εάν σας ακούγεται κάτι αντίστοιχο υπάρχει ήδη σε μια πόλη της Θεσσαλίας, εδώ και πολλά χρόνια, τα Τρίκαλα. Πόσο δύσκολο είναι άραγε να κάνουμε κάτι αντίστοιχο και στην πόλη μας, προκειμένου να απελευθερωθούν τα πεζοδρόμιά μας από σταθμευμένα μηχανάκια, ποδήλατα και κάποιες φορές ακόμη και αυτοκίνητα και φορτηγάκια.

«Οι πόλεις μας, όπως αρχικά χτίστηκαν πριν πολλές δεκαετίες, δεν σχεδιάστηκαν για να σηκώσουν τόσα πολλά αυτοκίνητα, όσα υπάρχουν στις ημέρες μας. Αλλά ακόμη και σήμερα όταν βλέπουμε να δίνονται άδεια για μεγάλα πολυκαταστήματα χωρίς θέσεις στάθμευσης, όταν χτίζονται πιλοτές με κάθε θέση πάρκινγκ να έχει την δικιά της είσοδο και έξοδο, με αποτέλεσμα να καταλαμβάνουν των χώρο γύρω από την οικοδομή είτε είναι σταθμευμένα αυτοκίνητα είτε όχι, οι συνθήκες απλά χειροτερεύουν αντί να βελτιώνονται.

Το δίκτυο ποδηλασίας της Ουτρέχτης περιλαμβάνει περισσότερα από 300 χιλιόμετρα ξεχωριστών ποδηλατοδρόμων. Οι μεγάλες πινακίδες προειδοποιούν τους οδηγούς αυτοκινήτων ότι βρίσκονται σε αυτούς τους δρόμους ως επισκέπτες και θα πρέπει να περιορίζουν την ταχύτητά τους κάτω από 30 χιλιόμετρα την ώρα.

Εκτός από το τεράστιο μέγεθος του, το γκαράζ για ποδήλατα στον κεντρικό σταθμό της Ουτρέχτης διαθέτει πολλές καινοτομίες. Οι ποδηλάτες μπορούν να κάνουν check in και να βρουν το σημείο τους ενώ οδηγούν τα ποδήλατά τους. Οι αισθητήρες στις θέσεις στάθμευσης, παρέχουν πληροφορίες σε πραγματικό χρόνο, καθιστώντας πολύ πιο εύκολη την εύρεση ενός ελεύθερου σημείου κατά την ώρα αιχμής.

Το κόστος του έργου, 40 εκατομμύρια Ευρώ, καταβλήθηκε όχι μόνο από τον δήμο, αλλά και από άλλους τοπικούς πόρους και την εθνική υπηρεσία τρένων, η οποία αναγνωρίζει ότι η αύξηση της διαθεσιμότητας χώρου στάθμευσης ποδηλάτων οδηγεί σε αύξηση των επιβατών για τους ίδιους.

"Η ποδηλασία είναι κάτι μαγικό - έχει μόνο πλεονεκτήματα", δήλωσε η κ. Van Hooijdonk, η οποία όπως και η πλειοψηφία των κατοίκων της Ουτρέχτης μετακινείται με ποδήλατο.

Τελειώνοντας λοιπόν, ας κάνω μια παράκληση -

Ας συμφωνήσουμε όλοι, πολίτες αυτής της χώρας, άνθρωποι που έχουν αξιώματα και μεγάλες ευθύνες, πολιτικοί που αποφασίζουν αλλά και οι άλλοι που περιμένουν την σειρά τους, πως από εδώ και πέρα, κάθε φορά που κάποιος θα κάνει ένα έργο στην πόλη μας (στον Βόλο ή οπουδήποτε αλλού στην Ελλάδα), να μην επαναφέρει τον δρόμο στα χάλια που το βρήκε, αλλά να υποχρεούται να τον χτίσει σύμφωνα με τα νέα και κοινά συμφωνημένα στάνταρντ που όλοι θα έχουν δεχθεί να τηρήσουν για τα επόμενα χρόνια. Σας υπόσχομαι πως σε 10 χρόνια θα ζούμε όλοι σε μια σύγχρονη, πολιτισμένη και φιλική προς το περιβάλλον πόλεις, εξοικονομώντας παράλληλα δισεκατομμύρια ευρώ.

Δίνοντας μία ευκαιρία στο ποδήλατο και σε άλλους βιώσιμους τρόπους μετακίνησης δίνουμε μία ευκαιρία στα παιδιά μας να ζήσουν σε ένα ομορφότερο, ασφαλέστερο και καλύτερο μέρος στο μέλλον.

Το παραπάνω κείμενο αναρτήθηκε με αφορμή την «Ευρωπαϊκή Εβδομάδα Βιώσιμης Κινητικότητας» από την ΚοινΣΕπ Δράση και Ενέργεια η οποία συμμετέχει και φέτος με δράσεις ευαισθητοποίησης και προώθησης του ποδηλάτου στην πόλη του Βόλου και μέσω της πρωτοβουλίας “Ride my Bike – Ποδηλατοδράσεις” που απευθύνεται σε μικρούς φίλους που θέλουν να μάθουν βασικούς κανόνες κυκλοφορίας και ποδηλατικές δεξιότητες.

#Βόλος #Blog #ΚοινωνικέςΔράσεις